W wielu częściach świata pandemia koronawirusa zdaje się być w odwrocie (przynajmniej na razie). Państwa uczestniczą w wyścigu niczym ten znany z okresu zimnej wojny (Gwiezdne wojny), celem jednak nie jest kosmos, a coś dużo bardziej przyziemnego – szczepionka na COVID-19. Równie mocno światowe rządy poszukują cudownego leku, który sprawi, że konwulsje związane z lock down’em będą jak najmniej dotkliwe dla gospodarki. Dzisiaj nagłówki prasy, serwisów internetowych i główne wydania wiadomości obwieszczają, że czeka nas ogromny kryzys i recesja, jakich nie znał dotąd nikt. Wobec tego, warto samemu wejść w posiadanie wiedzy, która pozwoli nam lepiej zrozumieć kryzys finansowy.
Dlatego dzisiaj postanowiliśmy zarekomendować kilka pozycji, które mniej lub bardziej dosłownie mówią o kryzysie gospodarczym, mechanizmie jakim rządzą się rynki finansowe oraz tym wszystkim co często jest „ukrytą prawdą” w historii kryzysów, które dotknęły ludzkość na przestrzeni wieków. Z perspektywy czasu okazuje się, bowiem, że teorie ojców ekonomii to nie tylko mrzonki wybitnych sprzed wieków. Trzeba nam odnaleźć pomost pomiędzy ekonomią, a kulturą, historią i czymś co uczeni nazwaliby gruntem społecznym.
Adam Smith – Bogactwo Narodów
Adam Smith do dziś uznawany jest za jednego z ojców klasycznej ekonomii. Jego teorie znajdują zastosowanie we współczesnym świecie. W 1776 roku wydał książkę, która jako pierwsza w całości była poświęcona ekonomii politycznej. Rekomendowana publikacja opatrzona jest komentarzem, który wskazuje na bezpośrednie korelacje teorii Smitha z współczesnymi zagadnieniami związanymi z marko- i mikroekonomią. Odnajdujemy tam odpowiedzi na wiele nurtujących nas kwestii scalonych z współczesną gospodarką, biznesem i mechanizmami finansowymi. Dzięki publikacji dowiemy się m.in.: dlaczego tak ważnym jest myślenie perspektywiczne; dlaczego loteria nie może stanowić zamiennika strategii gospodarczej; dlaczego należy solidnie wynagradzać pracowników. Teorie Smitha odnoszą się do wolnego handlu, obiegu gospodarczego i państwowego perfekcjonizmu. Książka pozwoli nam na własne zbudowanie ciągu przyczynowo-skutkowego, który nie tylko wpłynie na szersze pojmowanie świata ekonomii, ale w konsekwencji pozwoli nam na zrozumienie mechanizmów, które mogą doprowadzić do kryzysu. Publikacja uznawana jest za najbardziej wpływową książkę wszech czasów.
Niall Ferguson – Potęga Pieniądza Finansowa Historia Świata
Ferguson to jeden z najsłynniejszych historyków na świecie. W swojej publikacji ukazuje smutne oblicze współczesnej gospodarki, wskazując, że za każdym wydarzeniem historycznym kryje się tajemnica związana z rynkiem finansowym. Ferguson nie stroni od licznych przykładów. Stara się wyjaśnić co stało u podstaw Rewolucji Francuskiej, a także daje odpowiedź na pytanie – dlaczego Argentyna z jednego z dziesięciu najbogatszych państw świata, pogrążyła się w przygniatającej inflacji, która doprowadziła ją do bankructwa. Przykładów tu nie braku. Autor udowadnia, że ewolucja jaką obserwujemy na rynkach finansowych jest równie istotna, co postęp technologiczny, wynalazki czy ogólnie skok cywilizacyjny. Publikacja pozwala zrozumieć każdemu z nas jak wielka jest potęga ekonomii, jednocześnie uświadamiając nam jak mało dotychczas wiedzieliśmy o sile i sprawczości pieniądza. Ferguson buduje pomost pomiędzy, wiedzą ekonomiczną, a wiedzą historyczną – o kulturze i dziejach cywilizacji nie zapominając. Publikacja uznawana jest za jedną ze stu najważniejszych książek naszych czasów.
Nassim Nicholas Taleb – Czarny Łabędź Jak nieprzewidywalne zdarzenia rządzą naszym życiem
Tabel to znany na całym świecie amerykański ekonomista, filozof i trader – pochodzący z Libanu. W swojej publikacji ukłuł teorię czarnego łabędzia – czyli sytuacji, którą z dystansu oceniamy jako możliwą do przewidzenia i zabezpieczenia się na jej wypadek. Zasłynął tym, że już na rok przed kryzysem 2008 roku w publikacji pojawiły się przesłanki zwiastujące go. Dzisiaj wielu analityków uważa, że kolejnym czarnym łabędziem naszych czasów jest koronawirus. Publikacja została okrzyknięta najbardziej proroczą książką XXI wieku. Więcej na temat teorii czarnego łabędzia i samej publikacji pisaliśmy tutaj.
Michael Lewis – Wielki Szort Mechanizm maszyny zagłady
Lewis uznawany jest za znakomitego kronikarza naszych czasów, który z dużym poczuciem humoru ukazuje otaczającą nas rzeczywistość. Wielki Szort to pierwsza publikacja dokumentalna, która opisuje kulisy kryzysu finansowego, który wstrząsnął światem w 2008 roku. Po lekturze książki dowiadujemy się, że nie zaczął on się wcale w rzeczonym czasie, a z prawdziwym krachem mieliśmy do czynienia już rok wcześniej. Lewis w sposób niezwykle wciągający i intrygujący odkrywa przed nami kolejne meandry tajemniczego rynku derywatów, powiązanego z obligacjami i hipotekami. Autor bardzo zręcznie opisuje mechanizm zagłady, który doprowadził do pęknięcia tzw. bańki kredytowej. Książka stała się inspiracją do powstania filmu pod tym samym tytułem - Big Short.
Przykładów publikacji na temat kryzysów finansowych jest wiele. Jednak nie wszystkie z nich w sposób w miarę uniwersalny odsłaniają przed nami mechanizmy jakimi rządzi się świat rynków finansowych. Szczególnie dzisiaj, kiedy globalny kryzys to już nie tylko mrzonka, warto sięgnąć po klasyków. Wszak, historia pokazuje, że trzeba się uczyć na własnych błędach i bacznie patrzeć na ręce włodarzy. Sama zaś ekonomia polityczna od wieków staje u podstaw kryzysów, wojen, upadku państw i społeczeństw. Musimy sami nauczyć się wyciągać wnioski z sygnałów jakie do nas docierają, aby móc przygotować się na „najgorsze”.
